By Polityka ekologiczna ma istotny wpływ na funkcjonowanie podmiotów gospodarczych. Skłania firmy do określonego działania, ograniczając nadmierną eksploatację zasobów i postępującą degradację środowiska naturalnego. Jest to możliwe m.in. dzięki pośrednim instrumentom realizacji polityki ekologicznej. Co się do nich zalicza? Oto przegląd głównych mechanizmów.
Bezpośrednie i pośrednie instrumenty realizuje polityki ekologicznej – krótka charakterystyka
W polityce ekologicznej realizowanej przez Polskę funkcjonuje przeszło sto instrumentów, które służą do zarządzania środowiskiem. Regulują one zachowania podmiotów gospodarczych względem środowiska oraz zasady korzystania, ochrony i kształtowania ekosystemów. Występują pod różnymi postaciami. To m.in. zakazy, nakazy, limity, zachęty, sankcje czy też zalecenia. Można je podzielić na:
- instrumenty bezpośrednie – mają charakter przymusu prawnego,
- instrumenty pośrednie – mogą być objęte regulacjami prawnymi, lecz nie muszą. Co więcej, te z instrumentów pośrednich, które są uregulowane prawnie, mogą mieć zarówno charakter obowiązkowy, jak i dobrowolny.
Jakie są najważniejsze instrumenty realizacji polityki ekologicznej państwa – podstawowa klasyfikacja
W ramach instrumentów pośrednich polityki ekologicznej państwa wyróżnić można trzy główne kategorie.
- Instrumenty ekonomiczno-finansowe. To obok instrumentów przymusu bezpośredniego jedne z podstawowych narzędzi polityki ekologicznej. Dają one bowiem organom państwa możliwość skutecznego oddziaływania na to, w jaki sposób przedsiębiorstwa oddziałują na środowisko naturalne. Pozwalają m.in. realizować zasad, które mają sprzyjać poprawie ochrony środowiska i ograniczać jego zanieczyszczenie. Obejmują one różnego rodzaju:
- podatki,
- opłaty ekologiczne,
- subwencje,
- kary pieniężne,
- depozyty i ubezpieczenia ekologiczne,
- handel uprawnieniami do korzystania ze środowiska.
Instrumenty ekonomiczno-finansowe najczęściej stanowią obciążenie dla przedsiębiorstw, stąd też zachęcają podmioty np. do obniżania negatywnego wpływu prowadzonej działalności na środowisko naturalne. Żeby jednak wykazywały skuteczność, muszą być na tyle wysokie, aby ich ignorowanie było z ekonomicznego punktu nieopłacalne dla firm. Istotnym aspektem jest również ich egzekwowanie.
- Instrumenty dobrowolnego stosowania. To m.in. dobrowolne porozumienia zawarte między rządem a przemysłem, w ramach których dana branża lub grupa przedsiębiorców zobowiązuje się osiągnąć wspólnie określony cel środowiskowy, np. redukcję emisji. Do instrumentów dobrowolnego stosowania zalicza się również procedury obowiązujące w systemach zarządzania środowiskowego, np. ISO.
- Instrumenty społecznego oddziaływania. Wiążą się z kształtowaniem świadomości ekologicznej. Obejmują przede wszystkim edukację środowiskową, czyli wychowanie w duchu proekologicznym. Do instrumentów społecznego oddziaływania zalicza się również negocjacje np. w przypadku ustalania lokalizacji danej inwestycji, manifestacje czy też demonstracje. To również prowadzenie ekologicznych centrów informacyjnych czy też oddolne inicjatywy konsultacji społecznych.
Odpowiednio realizowana polityka ekologiczna jest w stanie ograniczyć nieracjonalne korzystanie z zasobów naturalnych i degradację środowiska naturalnego w związku z prowadzoną przez przedsiębiorstwa działalnością. Żeby było to jednak możliwe, potrzebuje narzędzi, wśród których wymienić można instrumenty pośrednie, takie jak mechanizmy ekonomiczno-finansowe, instrumenty dobrowolnego stosowania czy też instrumenty społecznego oddziaływania.
Prowadząc działalność gospodarczą, nietrudno się w tym pogubić. Dlatego aby uniknąć podwyższonych opłat oraz sankcji i nie ryzykować utratą wizerunku, warto współpracować z firmą świadczącą usługi konsultingu środowiskowego. Dzięki jej wsparciu przedsiębiorca będzie mógł dopełnić wszystkich obowiązków wynikających z przepisów ochrony środowiska.
Comments